Làm thế nào để giành được giải Nobel
Những người từng giành được giải Nobel đã học những môn gì? Họ bao nhiêu tuổi khi được trao huy chương? Họ sống ở đâu?
Mùa giải Nobel 2024 đã bắt đầu với giải Nobel Y Sinh dành cho hai nhà khoa học Victor Ambros và Gary Ruvkun. Họ được vinh danh nhờ công trình nghiên cứu về microRNA và vai trò của nó trong điều hòa gene.
Phân tử RNA, hay axit ribonucleic, thường được giải thích với học sinh trung học là phân tử mang hướng dẫn từ DNA đến tế bào, cho phép tạo ra protein.
Những phát hiện của Tiến sĩ Ambros và Tiến sĩ Ruvkun cho thấy quá trình này có thể phức tạp hơn thế.
Công trình của họ tập trung vào microRNA, đúng như tên gọi, ngắn hơn nhiều so với RNA tương ứng. Trong khi RNA thông thường có thể có hàng trăm hoặc hàng nghìn khối xây dựng cơ bản, microRNA chỉ có khoảng hàng chục khối.
Hai nhà khoa học đoạt giải Nobel đã phát hiện ra rằng microRNA hoạt động như "bộ điều khiển" của quá trình sản xuất protein, cho RNA lớn hơn biết khi nào thì chậm lại hoặc dừng lại. Họ đã thực hiện khám phá này ở một loài giun tròn có kích thước milimét, C. elegans, loài mà các nhà khoa học thường sử dụng trong nghiên cứu cơ bản vì nó có nhiều loại tế bào được đóng gói trong một cấu trúc giải phẫu đơn giản.
Theo Ủy ban Nobel, các cơ quan và mô của chúng ta bao gồm nhiều loại tế bào khác nhau, tất cả đều có thông tin di truyền giống hệt nhau được lưu trữ trong DNA của chúng. Tuy nhiên, những tế bào khác nhau này biểu hiện các bộ protein riêng biệt. Làm sao điều này có thể xảy ra? Câu trả lời nằm ở sự điều hòa chính xác hoạt động của gen để chỉ có bộ gen chính xác hoạt động trong từng loại tế bào cụ thể.
Điều này cho phép, ví dụ, các tế bào cơ, tế bào ruột và các loại tế bào thần kinh khác nhau thực hiện các chức năng chuyên biệt của chúng. Ngoài ra, hoạt động của gen phải được điều chỉnh liên tục để thích ứng các chức năng của tế bào với các điều kiện thay đổi trong cơ thể và môi trường của chúng ta. Nếu sự điều hòa gen bị sai lệch, nó có thể dẫn đến các bệnh nghiêm trọng như ung thư, tiểu đường hoặc tự miễn dịch. Do đó, việc hiểu được sự điều hòa hoạt động của gen đã là một mục tiêu quan trọng trong nhiều thập kỷ.
Khám phá của Tiến sĩ Victor Ambros và Tiến sĩ Gary Ruvkun đã giúp tiết lộ rằng bộ gene người mã hóa cho hơn 1.000 microRNA.
Giải thưởng về Y Sinh là giải đầu tiên trong sáu giải Nobel sẽ được trao trong năm nay. Mỗi giải thưởng ghi nhận những đóng góp mang tính đột phá của một cá nhân hoặc tổ chức trong một lĩnh vực cụ thể.
Victor Ambros sinh năm 1953 tại Hanover, New Hampshire, Hoa Kỳ. Ông nhận bằng Tiến sĩ từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Cambridge, MA, năm 1979, nơi ông cũng thực hiện nghiên cứu sau tiến sĩ từ năm 1979-1985. Ông trở thành Nhà nghiên cứu chính tại Đại học Harvard, Cambridge, MA năm 1985. Ông là Giáo sư tại Trường Y khoa Dartmouth từ năm 1992-2007 và hiện là Giáo sư Khoa học Tự nhiên Silverman tại Trường Y khoa Đại học Massachusetts, Worcester, MA.
Gary Ruvkun sinh ra tại Berkeley, California, Hoa Kỳ vào năm 1952. Ông nhận bằng Tiến sĩ từ Đại học Harvard vào năm 1982. Ông là nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Cambridge, MA, 1982-1985. Ông trở thành Nhà nghiên cứu chính tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts và Trường Y Harvard vào năm 1985, nơi ông hiện là Giáo sư Di truyền học.
Nhân mùa giải Nobel, tạp chí Nature xuất bản bài viết “Làm thế nào để giành được giải Nobel” , đưa ra các thống kê thú vị về giải thưởng danh giá này:
Kể từ lần đầu tiên trao giải năm 1901, đã có 346 giải Nobel khoa học được trao cho 646 nhà nghiên cứu.
Năm người từng 2 lần đoạt giải Nobel: Frederick Sanger, John Bardeen, K. Barry Sharpless, Linus Pauling (giải thứ hai là Nobel hòa bình) và Marie Curie.
Độ tuổi trung bình của tất cả những người đoạt giải là 58; trong đó có 24 người nhận giải ở tuổi 54.
Người trẻ tuổi nhất đoạt giải Nobel là Lawrence Bragg, mới 25 tuổi khi giành giải thưởng vật lý năm 1915, cùng với cha mình, William Bragg, cho công trình phân tích cấu trúc tinh thể bằng tia X.
Người lớn tuổi nhất là John B. Goodenough, giành giải thưởng Nobel hóa học năm 2019 ở tuổi 97. Giải thưởng được trao cho ông và hai người khác vì đã phát triển pin lithium-ion.
Đa số người đoạt giải Nobel là nam giới .
Các nhà khoa học nữ thường được trao giải Nobel y sinh nhiều hơn so với các lĩnh vực hóa học và vật lý.
Trong thế kỷ XX, chỉ có 11 giải Nobel được trao cho phụ nữ. Từ năm 2000, phụ nữ đã giành được thêm 15 giải thưởng nữa.
Khoảng thời gian từ khi công bố công trình đến lúc được trao giải Nobel ngày càng kéo dài hơn. Trước năm 1960, khoảng cách này chỉ là 14 năm, nhưng đã kéo dài hơn gấp đôi, lên 29 năm, vào những năm 2010.
65% giải Nobel được trao cho 2 hoặc 3 người cùng đoạt giải (chung giải thưởng). Trong lĩnh vực hóa học, 55% giải thưởng được trao cho một người đoạt giải.
Để có cơ hội tốt nhất giành giải Nobel, bạn nên sinh ra ở Bắc Mỹ và sống ở đó, vì gần 54% tổng số giải Nobel được trao cho những người ở Bắc Mỹ.
Chỉ có 10 người đoạt giải đến từ các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp, và hầu hết nhóm nhỏ những người này đã chuyển đến Bắc Mỹ hoặc châu Âu vào thời điểm họ được trao giải.
Cơ hội giành giải Nobel tăng lên với những người làm việc trong nhóm nghiên cứu của một người đã từng đoạt giải Nobel, hoặc cộng tác với học trò của các vị này. Ví dụ, John W. Strutt, người đã giành giải Nobel vật lý năm 1904, có 228 hậu duệ là học trò của ông, học trò của học trò, v.v. giành giải Nobel.
702 trong số 736 nhà nghiên cứu đã giành giải Nobel khoa học và kinh tế tính đến năm 2023 là thành viên của cùng một “gia tộc học thuật” — được kết nối bởi một mối liên hệ học thuật chung nào đó trong lịch sử của họ.
Tên của 69 trong số 642 người đoạt giải Nobel khoa học bắt đầu bằng chữ J và 62 bằng chữ A.
(Alfred Nobel)
Nhật ký trực tin ngày 7/10/2024
Việt Nam
Thế giới
Hôm nay là tròn một năm (7/10/2023 - 7/10/2024) kể từ cuộc tấn công xuyên biên giới của Hamas, trong bối cảnh chiến sự ở Gaza vẫn tiếp diễn và bạo lực ở Trung Đông gia tăng.
Liên Hợp Quốc trong một báo cáo cho biết, các mạng lưới tội phạm ở Đông Nam Á sử dụng rộng rãi ứng dụng nhắn tin Telegram, tạo ra sự thay đổi cơ bản trong cách thức tội phạm có tổ chức tiến hành hoạt động bất hợp pháp trên quy mô lớn.
Con số trong ngày: 610 là số loài chim đã tuyệt chủng của trong 130.000 năm qua, trùng với sự phát tán toàn cầu của loài Homo sapiens, theo nghiên cứu của nhà sinh thái học Tom Matthews, Đại học Birmingham, Anh.
